Bitwa pod Wiedniem, w mitycznej wersji tego zdarzenia, była więc zwycięstwem nad cywilizacją islamu, odepchnięciem zagrożenia przychodzącego ze wschodu. Na sposób interpretacji skutków odsieczy wpływa więc w dużej mierze spojrzenie na to czym były konflikty polsko-tureckie i jaką naturę miała wojna rozpoczęta w 1683 roku.

W 1682 roku skończyły się starcia turecko- rosyjskie (pokój w Bakczysaraju). Leopold I zagrożony powstaniem węgierskim i agresja turecką, nagle dostrzegł w Polsce cennego sojusznika. Wysłał więc do Sobieskiego poselstwo z prośbą o pomoc. Król przemógł się i zdecydował o zawarciu sojuszu, wierząc, że tylko współpraca polsko- austriacka powstrzyma nawałnicę turecką. Czas był najwyższy, bowiem wezyr Kara Mustafa oblegał już Wiedeń. Król spiesznym marszem udał się na pomoc nowemu sojusznikowi i na wrześniowej naradzie na zamku w Stettelsdorfie objął dowództwo nad wojskami polsko-austriackimi. 12 września 1683 roku, po wysłuchaniu na Kahlenbergu porannej mszy świętej, armia Sobieskiego przystąpiła do decydującej bitwy. Po krwawej walce zwycięstwo przyszło na skrzydłach polskiej husarii, która niesiona do boju pędem tysięcy końskich kopyt złamała opór janczarów, opanowała artylerię i rozbiła większość wrogiej jazdy. O godzinie szóstej po południu zdobyto obóz wezyra, który salwował się ucieczką. Po wspaniałej wiktorii Jan III Sobieski wysłał do papieża Innocentego XI list ze słowami: ”Venimus, vidimus et Deus Vicie (przybyliśmy, zobaczyliśmy, a Bóg zwyciężył). Cesarz, będący zazdrosny o sławę zwycięskiego wodza, przyjął króla polskiego niezwykle chłodno, ale nie było czasu na wzajemne waśnie. Armia turecka nie była jeszcze zupełnie rozbita i trzeba było stawić jej czoła w dwóch bitwach pod Parkanami (jednej przegranej-7 października, drugiej zwycięskiej- 9 października).Czy należało uczestniczyć w batalii, która ułatwiła budowę monarchii Habsburgów, jednego z rozbiorców Polski? W 1683 roku najazd turecki groził także ziemiom polskim. Lepiej więc było bronić się za granicami wraz z sojusznikami, niż biernie czekać na atak. Nikt także nie był w stanie przewidzieć rozbiorów w sto lat później.

W 1683 roku armia turecka pod wodzą wezyra Kary Mustafa rozpoczęła oblężenie Wiednia.cesarz zwrócił się z prosbą o pomoc do króla Jana III Sobieskiego.Polski monarcha wyruszył z odsieczą.Przeprawił swe wojsko przez góry i stanął na czele polsko-niemiecko-austriackich wojsk.!@ września 1683 roku odniósł wielkie zwyciestwo
Wojny z Turcją w końcu XVII wieku i odsiecz wiedeńska Przyczyny: - niepokoje wśród Kozaków, chcących stworzyć własne państwo - obawy Turcji przed polsko-moskiewskim sojuszem - osłabienie Polski po wojnach - poddanie się zwierzchnictwu sułtana przez Piotra Doroszenkę, hetmana kozackiego Przebieg: - wybór na króla Polski Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669-1673); nieudolne rządy króla - zdobycie Kamieńca Podolskiego przez Turków (1672) - układ w Buczaczu (oddanie Turcji części Ukrainy i płacenie haraczu) - zwycięska dla Polaków bitwa pod Chocimiem (1673, Jan Sobieski) - wybór Jana Sobieskiego na króla Polski (1674-1696) - nieudana próba sojuszu z Francją i sojusz Polski z Austrią - odsiecz wiedeńska: bitwa pod Wiedniem (1683) - odzyskanie ziem ukraińskich z rąk Turków dzięki pomocy Austrii (1699, pokój w Karłowicach) Ważne wydarzenie: Bitwa pod Wiedniem – 1683, wojska polsko-niemiecko-austriackie dowodzone przez Jana III Sobieskiego rozbiły armię turecką dowodzoną przez wezyra Kara Mustafę; zwycięstwo nie przyniosło Polakom politycznych korzyści, jednak uważano t zwycięstwo za ocalenie świata chrześcijańskiego przed Turkami Wyposażenie piechura tureckiego – janczara: - kindżał (nóż) - bukłak (pojemnik na wodę) - sinsir (szabla) - muszkiet Powyższy materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj, korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych.

[ 17 lutego 2023 ] Analizujemy sytuację polityczną Rzeczypospolitej w I połowie XVIII wieku- wymieniamy przyczyny kryzysu państwa KLASA VI [ 17 lutego 2023 ] Określamy przyczyny i skutki odsieczy wiedeńskiej KLASA IV

Najbardziej znana interwencja Jana III Sobieskiego ocaliła Wiedeń w 1683 r. Ale wcześniej już raz tak się stało, w 1619 r., gdy polska wyprawa wręcz zdecydowała o losach wielkiej wojny, która ogarnęła Europę. Gdy w 1618 r. Czesi na Hradczanach wyrzucili katolickich posłów cesarza austriackiego przez okno, zainaugurowali tym czynem wielką wojnę wyznań, religii, społeczeństw i narodów. Ruszyła lawina podziałów, w tym na obóz katolicki i protestancki. Król polski Zygmunt III Waza opowiedział się po stronie katolickich Habsburgów. Podobno znaczący wpływ na jego decyzję miały austriackie obietnice zwrotu Śląska Polsce i błagania żony, Konstancji Habsburżanki, o pomoc dla jej brata. Jednakże Zygmunt nie miał nadziei, by sejm, który decydował o podatkach, uchwalił pobór na wojnę zagraniczną, narażając kraj na starcie z mocarstwem tureckim. Akcja mogła być jedynie prywatna i tajna. Coraz częściej jako wysłanników króla wymieniano lisowczyków, którzy szli w kierunku litewskiego Kowna z ostatniej wyprawy królewicza Władysława na Moskwę w 1617–1618 r. Niesforne bandy, które wojna moskiewska wyhodowała, były zagrożeniem dla porządku w Rzeczpospolitej; lisowczycy żądali wypłaty żołdu i grozili łupieniem dóbr. Płomień buntu ogarnął już Śląsk i biskup wrocławski, arcyksiążę Karol Habsburg, pojechał na dwór krakowski szukać poparcia. Cichcem, bez zgody sejmu, król i królewicz Władysław, który udał się na rozmowy do Nysy, zgodzili się na zaciąg 5 tys. lisowczyków. Wieści te szybko dotarły pod Kowno, o czym pisał w maju 1619 r. kanclerz wielki koronny Jakub Zadzik do biskupa warmińskiego Gembickiego: „pułk ten lisowczyków z tym się ozywa, że chce iść do Czech”. Dwór nie oponował, być może dlatego, że „za cenę tego poparcia [udzielonego Habsburgom] obiecywano sobie odzyskanie Śląska” – zauważył wybitny historyk Adam Kersten. Jedynie kanclerz i hetman koronny Stanisław Żółkiewski był przeciw, gdyż potrzebował lisowczyków do obrony Ukrainy przed spodziewanym atakiem tureckim. Pod austriackim sztandarem Tymczasem w Polsce zjawił się poseł arcyksięcia Leopolda hrabia Althan, by zaciągnąć ciężką jazdę pod austriackie sztandary. W Krakowie prosił on o „600 kopijników” i „służałego żołnierza”. Zaciągu miał dokonać węgierski magnat hr. Jerzy Drugeth de Hommona, zwany Hommonai albo panem humieńskim. Gdy ze Stambułu nadeszły uspokajające wieści, król nakazał Żółkiewskiemu, „żeby ten pułk lisowczyków, albo który inny na ten zaciąg grafa Althana obrócił”. W imieniu króla miał to uczynić i komendę objąć dworzanin Adam Lipski. Tymczasem na Węgrzech podległych cesarzowi wybuchło kolejne powstanie. Kandydat do madziarskiej korony, kalwinista, książę siedmiogrodzki Gábor Bethlen rozpoczął marsz w stronę Górnych Węgier, czyli na Słowację, co w opinii dworu krakowskiego oznaczało próbę zablokowania polskiej granicy. 14 października 1619 r. Bethlen zajął Pozsonyi, czyli Bratysławę, przejmując węgierskie insygnia koronne. Od Wiednia dzielił go już tylko Dunaj. Stolicy Habsburgów, otoczonej przez 42-tysięczną armię Bethlena i wojska stanów czeskich, śląskich i morawskich, broniło ledwie 2 tys. żołnierzy cesarza. Dwór habsburski ogarnęła panika. Ostrzegawcze listy Zygmunta do Bethlena, by zaniechał nękania cesarza, nie poskutkowały. Król polski zdecydował się więc na działanie. Żółkiewski sugerował wyrzynanie na Słowacji zbuntowanych rodzin. Król jednak nie chciał pacyfikacji: nakazał Lipskiemu szybki marsz na wojska Bethlena w celu połączenia się z siłami cesarskimi. Tatarskim sposobem Lisowczycy ruszyli z Ukrainy na przejścia karpackie w połowie października 1619 r. Ok. 10 tys. tych żołnierzy poszło na Jasło, a stamtąd usiłowali przejść granicę koło Piwnicznej. Ale wskutek targów o żołd, po nieudanym wypadzie i kontrataku Węgrów na przełęczach, granicę zdołali przekroczyć chyba dopiero 21 listopada. W tym czasie Bethlen oblegał już Wiedeń. Jego przeciwnik, Hommonay, mający zresztą dobra w Polsce, wskazał więc lisowczykom inną drogę: przełęczą Łupkowską w Bieszczadach, mimo że nie była to najkrótsza droga z Sambora i Jasła na Wiedeń. Szli pod wodzą swego obieralnego pułkownika Walentego Rogaskiego, inni, zwerbowani – pod Adamem Lipskim, jeszcze inni – pod Hommonayem. Już 23 listopada 1619 r. natknęli się na wojska madziarskie młodego Jerzego Rakoczego. Ale gdzie? Historycy węgierscy i czescy sądzą, że pod Stropkowem. Natomiast badania Adama Kerstena wykazały, że pod Humiennem. Były to posiadłości Hommonaya, który zapewne doskonale znał topografię terenu. Wojska Rakoczego nie miały liczebnej przewagi. Ale z innych przyczyn wydawała się ona wyraźna – ze względu na siłę ognia piechoty, która wówczas z wolna stawała się rozstrzygającym elementem sztuki wojennej. 2500 husarii i ciężkozbrojnych kopijników madziarskich chroniło 3 tys. piechoty i wpółdzikich górali Sabatów, uzbrojonych w rusznice, których lisowczycy mieli bardzo mało. Relacje źródłowe na temat tej bitwy są skąpe. Wiemy, że trwała dwa dni i Rakoczy zamknął Polakom drogę na Humienne, obsadzając wzgórza. Lisowczycy, zapewne za podpowiedzią Hommonaya, obeszli je drogą na Udavę i tamże znieśli oddział węgierski. Nie mając armat ani arkebuzów, lisowczycy nie mieli jednak szans na przebicie się przez pozycje madziarskie. Byli jednak mistrzami w tatarskim sposobie walki. Zdecydowali się następnego dnia pozorować ucieczkę. Chyba nadciągnęły też ich tabory. Piechota węgierska poszła za lisowczykami, nie tyle w pościg, ile na te tabory z zagrabionymi dobrami. (Łupy, rzecz święta – jak mawiał rosyjski feldmarszałek Aleksander Suworow). Wówczas Rogaski i Hommonay zawrócili, obeszli ciężkozbrojnych i gwałtowną szarżą uporządkowanych już czterech hufców ze wszystkich stron siedli piechocie Rakoczego na karkach. Ta, zajęta rabunkiem, nie zdołała odtworzyć szyków. Lisowczycy ocalili Wiedeń To była jatka. Pod szablami polskimi padło do 5 tys. Węgrów, w ręce zwycięzców dostało się 17 chorągwi. Dwie odesłano królowi Zygmuntowi III, resztę cesarzowi. Rakoczy ratował się ucieczką. Lisowczycy ruszyli przez Bodrok i Toplę na Sárospatak, w drodze oblegając Rakoczego w rodzinnym zamku Makowicy; „wszystko wszędy ogniem a mieczem znosząc” – pisał kapelan wojsk lisowskich Wojciech Dembołęcki. Jednakże, nie posiadając silnej „broni ognistej”, lisowczycy nie mieli szans na zdobycie zamku w Makowicy. Ruszyli więc na Koszyce. Po spaleniu przedmieść miasta pojawiło się pytanie o sens dalszej wyprawy. Wytworzyły się natychmiast „fakcye między wojsko” – jak pisał franciszkanin Dembołęcki – podziały lisowczyków na zwolenników Rogaskiego, Lipskiego i Homonaia. Każdy z nich zmierzał do innych celów: Hommonai do odwetu na Bethlenie i Rakoczym i utrzymania własnych dóbr, Rogaski do łupów, Lipski – chyba – do połączenia z siłami cesarza w myśl planów króla. Ostatecznie, ok. 10 grudnia, zaczęli zawracać spod Koszyc do kraju. Zwycięstwo lisowczyków pod Humiennem i ich łupieżcze rajdy po Słowacji przyczyniły się nieoczekiwanie do odwrócenia kart historii. „Gdyby nie drobne i na pozór mało znaczące posunięcia zaledwie kilku tysięcy żołnierzy polskich, losy wojny trzydziestoletniej potoczyłyby się zupełnie inaczej lub, mówiąc prościej, zakończyłaby się ona w tymże 1619 r.” – napisał przed laty Adam Kersten. Książę Gábor Bethlen na wieść o wyprawie i zwycięstwie lisowczyków zwinął oblężenie Wiednia i cofnął się do Bratysławy. Usiłował przejąć jeszcze inicjatywę, wysyłając 15-tysięczny korpus na Homonaya, a na lisowczyków znów Jerzego Rakoczego z nowymi siłami. Ci cofnęli się, nadal nieświadomi, że ocalili imperium Habsburgów. Co ciekawe, dwór króla Polski także był rozczarowany, przekonany, że wyprawa poniosła zupełne fiasko! Dopiero później dotrze do świadomości Zygmunta III i senatorów polskich, że przypadkiem lisowczycy ocalili Wiedeń i cesarstwo. Nie wykorzystano jednak tego ani propagandowo, ani dyplomatycznie. A lisowczycy szli „nazad ku Polsce przez Tatry”, jak pisał Dembołęcki. Nie otrzymawszy żołdu, rozłożyli się w okolicach Krosna i Dukli. Potem niektóre pułki ruszyły, łupiąc „cały szlak podgórski, nie czyniąc różnicy między dobrami królewskimi, duchownymi i szlacheckimi”. Król Zygmunt znalazł się w przykrej sytuacji, gdyż zewsząd szły narzekania łupionych Małopolan. Przed sejmem tłumaczył wyprawę lisowczyków koniecznością przeciwdziałania rysującemu się sojuszowi Bethlena z Turcją. Rzekomo miał na to dowody od swych informatorów, o co nie było trudno, gdyż Bethlen otrzymał nominację na księcia Siedmiogrodu w Stambule, gdzie się schronił w swoim czasie przed ponurym Gabrielem Batorym. Nie znamy owych informatorów, wiemy jednak, że nadal król polski rozdawał polityczne karty, wpływając na załagodzenie konfliktu między cesarzem a księciem siedmiogrodzkim. Zaowocowało to zawieszeniem broni w połowie stycznia 1620 r. Książę węgierski wiedział jednak dobrze, jak trafić w czułą strunę tureckich fobii i w akcie pomsty powiadomił sułtana tureckiego o wyprawie Polaków na Górne Węgry w obronie Habsburgów. Bez wątpienia te wieści przyczyniały się do umocnienia stronnictwa wojennego w Stambule i powiększyły grozę islamskiego ataku. Dopełniła się ona w nieszczęsnej bitwie pod Cecorą, niemal dokładnie w rok po Humiennem. Wtedy to zginął jeden z kreatorów polskiej polityki i wojskowości, kanclerz i hetman Stanisław Żółkiewski. Pogromcy czterech nacji Na razie protesty szlachty małopolskiej i obawy przed łupiestwem lisowczyków sprawiały, że dwór krakowski musiał coś z tymi żołnierskimi bandami uczynić. Król, konsekwentnie prohabsburski i katolicki, oraz wierni mu senatorowie zaplanowali wysłanie ich do armii cesarskiej. 4 tys. lisowczyków pod Hieronimem Kleczkowskim, w łunie pożarów i blaskach szabel, zaczęło przebijać się przez Śląsk i Morawy do Habsburga. Aż dla czterech nacji były to gorzkie zderzenia z lisowczykami. Nie dość, że pobili krwawo Węgrów, złupili bezlitośnie Ślązaków w trzykrotnych rajdach, mordowali Słowaków, to jeszcze bili Czechów. Ksiądz Dembołęcki dowodził, że to sam Pan Bóg wysłał ten hufiec dla obrony swego Kościoła. Niebawem, w 1620 r., lisowczycy przyczynili się do przełomowej w dziejach klęski Czechów pod Białą Górą w starciu z Habsburgami. Poeta Bartłomiej Zimorowic pisał: „po dziś dzień niejeden Czech mdleje dla gorąca, kiedy go futro lisie grzeje”. Czy pierwsza odsiecz wiedeńska, jak ją nazwał Julian Ursyn Niemcewicz, opłaciła się Polsce? Doraźnie Rzeczpospolita nie uzyskała od Austrii spodziewanego Śląska. Za to wpłynęła na przekształcenie się małej wojny czeskiej w wojnę powszechną, trwającą 30 lat. Dla Polski zaczną się najcięższe dni, gdy Europa zacznie lizać po niej rany. Wtedy to zaleje Koronę potop szwedzki, moskiewski, kozacki i siedmiogrodzki, jakby chciał wyrównać rachunki za ocalenie Polski przed soldateską i szaleństwami wojny trzydziestoletniej. Znajdź odpowiedź na Twoje pytanie o 2. Na taśmie chronologicznej zaznacz i napisz datę odsieczy wiedeńskiej. / 1 3. Na zamieszczonej poniżej mapi… Ocelociksims4 zapytał(a) o 19:18 Jakie były przyczyny i skutki odsieczy wiedeńskiej? 0 ocen | na tak 0% 0 0 Odpowiedz Odpowiedzi EKSPERTażór odpowiedział(a) o 08:34 Odsiecz wiedeńska 12 IX 1683 r:Przyczyna-zawarcie przez Rzeczpospolitą i Austrię sojuszu przeciw Turkom-oblężenie Wiednia przez wojska tureckieSkutki:-wyzwolenie Wiednia-załamanie się potęgi tureckiej 0 0 Uważasz, że znasz lepszą odpowiedź? lub Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne z historii i społeczeństwa dla klasy 6 Temat lekcji. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Wymagania… Odsiecz wiedeńska O odsieczy wiedeńskiej mówi się że zapobiegła ona islamizacji Europy. Kiedy w 1683 r. armiia turecka oblegała Wiedeń z odsieczą wyruszyła armia polska pod dowództwem Jana III Sobieskiego. Pomoc polska dla cesarza Leopolda I była wynikiem zawartego w kwietniu tego samego roku sojuszu. Król polski przybył na czele wojsk liczących 27 tys. Cesarz zgromadził pod Wiedniem około 43 tys. armię. Geneza konfliktuW 1682 r. w części Węgier, wówczas należącej do Austrii, wybuchło antyhabsburskie powstanie. Udzieli mu pomocy Turcy. Chcieli je wykorzystać do własnych celów. Ruch przeciwko Habsburgom upadł, ale Imperium Osmańskie zaczęło przygotowywać się do nowej wyprawy. Zagrożony tureckim najazdem poczuł się cesarz Leopold I. Z tego też względu w kwietniu 1683 r. zawarł z Janem III Sobieskim przymierze, którego ostrze zostało wymierzone w Turcję. W tekście porozumienia zawarto klauzulę, iż w momencie zagrożenia którejś ze stolic – Wiednia lub Warszawy, druga strona pośpieszy na września 1683 r. rozegrała się bitwa. Siły tureckie, dowodzone przez wezyra Kara Mustafę, liczyły około 110 – 115 tys. o zwycięstwie sprzymierzonych sił polsko-cesarskich zadecydował atak, przeprowadzony przez Polaków ze wzgórza Kahlenberg. Opis bitwyW dniu rozpoczęcia walk o godzinie trzeciej rano Jan III Sobieski rozkazał zaatakować Turków Karolowi Lotaryńskiemu dragonami. Niemieckie wojska rozpoczęły natarcie i starły się z nieprzyjacielem. Ich atak osłaniał ostrzał z dział sił sprzymierzonych polsko-cesarskich. Przy próbie zdobycia baterii Turkowie zostali odparci. Karol Lotaryński stanął osobiście na czele lewego skrzydła wojsk, by poprowadzić go do uderzenia, które miało usunąć nieprzyjaciela za linię Dunaju. Ciężkie walki rozegrały się niedaleko miasta Heiligenstadt. Tu tureccy janczarzy zostali wsparci przez jazdę i artylerię. Wojska cesarskie pokonały rzekę Grünzingbach i zdobyły Heiligenstadt. W tej sytuacji wezyr Mustafa rozpoczął przegrupowywanie swoich sił, by Turcy mogli odeprzeć Austriaków po Lasek Wiedeński. Natarcie wojsk cesarskich zostało wstrzymane. Oczekiwano polskich III Sobieski wysłuchał mszy i zwrócił się z krótkim przemówieniem do swoich żołnierzy. Po czy Polacy ruszyli naprzód. Kluczowe zadanie przypadło piechocie. Osłaniana była przez ostrzał artyleryjski i miała wyprzeć nieprzyjaciela z ukrycia w wąwozach i w ten sposób oczyścić drogę dla jazdy. Wojsko polskie było świetnie przygotowane do tej bitwy, a żołnierze okazywali chęć do walki. Do piętnastej godziny piechota zdobyła wzgórza oddzielające jazdę od doliny, w której znaleźli się Turcy. Droga dla polskiej jazdy stanęła otworem. Tatarzy stacjonujący na polskim prawy skrzydle podjęli próbę ataku na oddział pod dowództwem hetmana Jabłonowskiego. Przestraszyli się jednak husarii oraz dragonii i zrezygnowali z tych działań. W tej sytuacji chan tatarski udał się na rozmowę do wezyra tureckiego. Zamienił z nim parę słów. Po czym Tatarzy nie widząc sensu dalszej walki (już i tak wzbogacili się w trakcie tej wyprawy), podjęli decyzję o opuszczeniu pola jazda polska zdołała zająć pozycje wyjściowe, z których miał nastąpić atak. Siły sprzymierzone zajęły całą równinę wiedeńską. Wśród Turków, widzących z jak świetnie uzbrojonym i przygotowanym przeciwnikiem mają do czynienia powoli upadało morale, a część służby obozowej zdezerterowała. Król podjął decyzję o ataku, bowiem chciał uniknąć przegrupowania sił tureckich podczas nocy. Oddziały zostały wycofane za linię Wiedenki. Jako pierwsza natarła chorągiew starosty halickiego, Stanisława Potockiego. Udało jej się wedrzeć w linię nieprzyjaciela. Atak został jednak odparty, a oddział Potockiego poniósł ciężkie straty. Turcy wysłali pościg, który napotkał silną polsko-niemiecką obronę. Szarża polskiej kawalerii okazał się nie do się natarcia na środek swoich wojsk Kara Mustafa w to miejsce ściągnął większość walczących Turków. W takiej sytuacji Austriacy mogli dostać się z do doliny Wiedenki do miasta. Wydawało się, że sprzymierzone siły już tę bitwę wygrały. Inne zamiary miał jednak Jan III Sobieski. Chciał otoczyć i zniszczyć całą armię Kara Mustafy. Wielki wezyr zrozumiał wybieg polskiego króla i wydał rozkaz, aby sił biorące udział w ataku na Wiedeń wróciły by wesprzeć główny oddział. Atak turecki został przeprowadzony, ale nacierający musieli się wycofać pod ostrzałem artylerii i popołudniem polska piechota i artyleria rozpoczęła ostrzał oddziałów tureckich. Jednocześnie jazda rozpoczęła przygotowania do ataku. Na polecenie króla namioty Mustafy miały zostać opanowane przez pułk starosty lidzkiego i krzepickiego, Anastazego Miączyńskiego. Wydany został rozkaz ataku. Na Turków ruszyło 20000 jazdy, w tym 2,5 tys. husarii. Janczarzy i artyleria osmańska oddali tylko jeden strzał, ponieważ prawie w tym samym momencie atakujące polskie i austriackie oddziały zwarły się z wojskami tureckimi i wdarły się w ich szyki. Przerażeni muzułmanie rzucili się do odwrotu. W centrum broniły się wojska wezyra, ale i te oddziały poddały się w momencie gdy jazda przełamała ich opór. Oddział Ibrahima paszy, walczący na prawej stronie, poddał się. Chorągiew była broniona przez oddział w sile 5-6 tys. ludzi. Była to głównie gwardia przyboczna Kara Mustafy oraz pozostała na placu bitwy służba obozowa, a więc to co ocalało z tureckiej armii. Wkrótce zostali otoczeni przez jazdę sprzymierzonych. Chorągiew utrzymała się tylko dzięki Tatarom Hadży Gereja, którzy pozostali na polu bitwy razem z chanem tatarskim. Później Hadży Gerej został następcą Murad Gereja, którego zdetronizowano. W tej trudnej sytuacji wezyr zdecydował się na wycofanie swoich sił do obozu. Tu zamierzał bronić się. Jazda polska postępowała w ślad za nim. Obrona obozu przez Turków trwała jeszcze pół godziny. Ponosili ciężkie straty. Część walczących uciekła, rabując ze sobą co się dało. Gwardziści, którzy przeżyli natarcie zdołali ukryć chorągiew Mahometa, i ratowali się ucieczką z obozu wraz z wielkim wezyrem. Armia sojuszników późnym wieczorem wkroczyła do tureckiego obozu. Tu natrafiono na dziesięć tysięcy Turków, rannych i chorych, którym by nie mogli uciec poobcinano nogi. Uwolniono też jeńców chrześcijańskich. Wojska sprzymierzonych zdobyły m. in. 983 cetnary prochu i 1500 cetnarów ołowiu oraz wielkie bogactwa zdobyte przez muzułmanów, a także skarbiec wielkiego wezyra. Jan III Sobieski z chwilą gdy zapadła noc zadecydował o zakończeniu działań. Zobowiązał żołnierzy do utrzymywania gotowości i zakazał zajmować cały obóz. Zwycięzcy nie rabowali pozostawionych kosztowności, wykazując tym samym pełną dyscyplinę. Rano nad obozem zostały podpalone zapasy pozostawione przez Turków. Dopiero w momencie gdy stało się jasne, że nieprzyjaciel jest już daleko, przystąpiono do przeliczania łupów. Jan III Sobieski po bitwie w namiocie Kara Mustafy opisał w liście do żony Marysieńki, przebieg zwycięskiego starcia. Drugi list napisał do papieża Innocentego XI ze słowami: Venimus, vidimus et Deus vicit (Przybyliśmy, zobaczyliśmy i Bóg zwyciężył). Wysłał do niego także gońca z największą chorągwią ten oto sposób zakończyła się jedna z największych bitew nowożytności. Straty tureckie sięgały 15000 zabitych. Straty sprzymierzonych wyniosły około 3500 zabitych i rannych, w tym 1300 Polaków. Sobieski nie zdołał zrealizować planu całkowitego rozgromienia sił tureckich. Uniemożliwił mu to oddział przyboczny Kara Mustafy, uciekając ze swoim wezyrem spod Wiednia. Był to prawdziwy sukces militarny i polityczny Sobieskiego. Turcja przed tą bitwą była pierwszym lub drugim po Francji mocarstwem w świecie (biorąc pod uwagę potencjał militarny). Poważnie zagrażała państwom ówczesnej Europy. Odniosła zwycięstwa w czterech wojnach z liczącymi się państwami: Austrią, Polską, Rosją i Wenecją. W ich wyniku powiększając swój stan posiadania. W 1683 r. turecka potęga załamała się, a Europa dzięki temu zwycięstwu pozbyła się zagrożenia od Turcji wynikała prawdopodobnie także z kryzysu wojskowości na przełomie XVII-XVIII wieku. Jednak z drugiej strony ów kryzys spowodowały porażki tureckie. Bitwa pod Wiedniem była jedną z nich. Gdyby wojska Kara Mustafy w 1683 r. odniosły zwycięstwo, wzmocniłoby ono ekonomicznie (biorąc pod uwagę wysokość ewentualnych łupów) imperium osmańskie. Na szczęcie tak się nie stało, a wstrzymana przez Jana III Sobieskiego fala turecka od tej pory będzie już się tylko cofać. Aż do 1918 r. kiedy jej posiadłości na terytorium Europy znacznie się bitwa nie rozstrzygnęła całej wojny, ale miała decydujące znaczenie. W 1699 r. w Karłowicach został podpisany pokój. Odzyskaliśmy wówczas wcześniej utracone terytoria. Ale była to już Polska słaba i niezdolna do reform. Dlatego tez owoce zwycięstwa i w końcu pokoju z Turkami nie zostały należycie wykorzystane. W 336. rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej przez Kraków przemaszerował orszak królewski. Podczas obchodów wydarzenia odczytany został list otwarty do burmistrza Wiednia ws. postawienia pomnika króla Jana III Sobieskiego na Kahlenbergu. Obchody rocznicy rozpoczęły się wymarszem orszaku spod kościoła Mariackiego.

Ażeby wydostać się na zewnątrz gmachu konwentu, dwie małe postacie musiały przebiec przez smugę światła bijącego z drzwi kaplicy na korytarz i niepostrzeżenie przemknąć obok zbrojnego w halabardę strażnika, stojącego u wejścia z budynku. Wydawało się to niewykonalne, ale bierne czekanie też na nic się zdało. Dodał/a: Monika Urban Król Jan III także oddychał już z ulgą, bo po wielkich trudach będzie mógł teraz z dumą popatrzeć na konkretne efekty swych wysiłków. W ten sierpniowy poranek przemaszeruje przed nim, zahartowana w pochodach i walkach, odsieczowa armia Lechistanu – ostatnia szansa i nadzieja całego chrześcijaństwa. Dodał/a: Monika Urban Po nich liczni młodzi oficerowie do specjalnych poruczeń, a w tym – Francuz w służbie królewskiej Francis Dupont, Litwin - Stefan Reginis i Polak - Stanisław Żwirski. A także wielu, wielu innych wojskowych, różnej rangi i znaczenia. Czy to jednak wystarczy, aby nie tylko ocalić zagrożony Wiedeń, ale rozgromić zaborczego Turka. Czy trzeba nadal szukać wszędzie i pozyskiwać następnych sojuszników? Dodał/a: Monika Urban Przy siodle miały wołowe pęcherze z tatarskim jadłem, czyli wysuszonym mięsem wołowym, które wyglądało jak kłębki konopi. Takie mięso się nie psuło i wystarczało dla jednej osoby na pół roku. Niewielka szczypta wrzucona do wrzątku, po chwili gotowania dawała pożywny, smaczny rosół i solidną garść sytnego mięsiwa. Dodał/a: Monika Urban

Odpowiedź: Przyczyny:-zawarcie sojuszu przez Polskę i Austrię, - oblężenie Wiednia przez wojska tureckie. Wyjaśnienie: Przebiegów nie mam. Mam nadzieję, że pomogłam Na czym polegała demokracja szlachecka ? przyczyny i skutki : odsieczy Wiedeńskiej , potopu szwedzkiego , powstania chmielnickiego .
Zespół Szkolno – Przedszkolny nr 2 im. Janusza Korczaka w Rybniku Wymagania edukacyjne z historii dla klasy 6 Temat lekcji Wymagania na ocenę dopuszczającą Uczeń:…
W dziejach Polski nie było zwycięstwa, które wywołało większe uznanie, wręcz aplauz w kraju i poza jego granicami. Jan III Sobieski nie tylko potwierdził opinię pogromcy Turków, lecz zyskał miano wielkiego wodza. Tak mówiono i pisano o nim od Wysp Brytyjskich po azjatyckie chwale wiedeńskiej wiktorii pławiła się też Rzeczpospolita, która 330 lat temu powszechnie uchodziła za mocarstwo. Niestety, był to już kolos na glinianych nogach. Sobieski miał świadomość słabości państwa. Dlatego - jak twierdzi część historyków - poszedł bronić Habsburgów. Obawiał się, że jeżeli Turcy zdobędą Wiedeń, upokorzą Austrię, to dalszym ich krokiem będzie wyprawa na Rzeczpospolitą. A ona sama nie będzie w stanie skutecznie bronić się nie tylko przed imperium osmańskim, lecz także sąsiadami, którzy, z Rosją na czele, czekali na potknięcie Polski i Litwy. Jan III pisał zresztą, nie bez dumy, że lepiej jest walczyć z nieprzyjacielem poza granicami Rzeczpospolitej. Nie brakuje jednak znawców, którzy uważają, że Sobieski popełnił kardynalny błąd, ruszając z pomocą cesarzowi Leopoldowi. Nie ulega wątpliwości, że owoce zwycięstwa pod Wiedniem najpełniej wykorzystała Austria. Skorzystała z nich także Rosja, przystępując do Ligi Świętej w zamian za bardzo poważne ustępstwa na jej rzecz ze strony Rzeczypospolitej. Oczywiście, że Sobieski nie mógł przewidzieć, jak potoczą się dalsze dzieje. Mógł jednak szukać innego rozwiązania. Zamiast iść na Wiedeń, mógł całą potęgą uderzyć na Turków na Podolu i starać się je oraz Ukrainę odzyskać. Turcy, zaangażowani pod Wiedniem, nie byliby w stanie podjąć skutecznej obrony... "Bóg i Pan nasz dał zwycięstwo i sławę narodowi naszemu, o jakiej wieki przeszłe nigdy nie słyszały" - tak Jan III Sobieski zaczął list do żony Marysieńki po odniesieniu wiedeńskiej wiktorii. Pisał go w namiocie wezyra Kara Mustafy 13 września 1683 r., dzień po zakończonej bitwie. Turecki kronikarz Silahdar Mehmed w podobnym tonie, z tym że o rozmiarach klęski wojsk tureckich, pisał: "Porażka i przegrana była przeogromna. Klęska taka, jaka od początków państwa (osmańskiego) nigdy się jeszcze nie wydarzyła". Czy rzeczywiście 330 lat temu pod Wiedniem doszło do przełomowego w dziejach starcia? Faktem jest, że bitwę pod Wiedniem często określa się mianem "matki bitew", a niektórzy historycy twierdzą, że konsekwencją zdobycia przez Turków Wiednia byłby kres zachodniej cywilizacji. Miltiades Varvounis, biograf Sobieskiego, uważa, że tak jak zdobycie w 1453 r. Konstantynopola przez Turków było przejściem od średniowiecza do renesansu, tak wiktoria wiedeńska oznaczała w praktyce przejście z baroku do oświecenia. Według prof. Jana Wimmera, najlepszego znawcy kampanii wiedeńskiej, bitwa pod Wiedniem przyniosła niemal identyczny skutek co bitwa pod Grunwaldem. - Tak jak zwycięstwo w 1410 r. "złamało kręgosłup" państwu krzyżackiemu, tak triumf pod Wiedniem potężnie osłabił Turcję - mówi prof. Wimmer. Dodaje jednak: - Obie bitwy łączy też to, że nie przyniosły natychmiastowego, bezpośredniego skutku, pomyślnego dla Polski. Przypomina, że tak jak przetrwanie zakonu krzyżackiego doprowadziło do powstania Prus, późniejszego zaborcy Polski, tak porażka armii tureckiej pod Wiedniem była bardzo na rękę dwóm innym: Austrii i Rosji. Prof. Wimmer podkreśla przy tym, że - rzecz jasna - trudno za rozbiory winić Jagiełłę i Sobieskiego, lecz zwraca uwagę, iż obaj nasi władcy nie ustrzegli się błędów. - Łatwo jednak oceniać po czasie, gdy zna się bieg historii - zwraca jak wiadomo, po wiktorii wiedeńskiej potoczyła się tragicznie dla Polski. Dość szybko okazało się, że to nie Rzeczpospolita, ale Austria i Rosja zaczęły zbierać owoce zwycięstwa Jana III i dalszej walki z Turcją, podjętej pod egidą Ligi Świętej, formalnie zawiązanej w marcu 1684 r. By przyciągnąć do Ligi Rosję, konieczne było uregulowanie jej stosunków z Polską. Do takiego rozwiązania parł papież, lecz przede wszystkim Habsburgowie. Ich dyplomacja miała ogromny udział w tym, że Rzeczpospolita zawarła "wieczysty" pokój z Moskwą, zwany traktatem Grzymułtowskiego. Był on wielką porażką polityczną Korony i Litwy. Oddawały one ostatecznie Rosji Ukrainę lewobrzeżną wraz z Kijowem, a także Czernihowszczyznę i Smoleńsz-czyznę. Ponadto Polska zgodziła się na możliwość interweniowania Rosji w sprawie swobody wyznania ludności prawosławnej w Rzeczpospolitej, co potem Moskwa z pełnym wyrachowaniem wielokrotnie wykorzystywała. Traktat Grzymułtowskiego został zawarty w maju 1683 r. Sobieski wiedział, że jego warunki są fatalne dla Polski, lecz liczył, iż po zwycięstwie nad Turcją będzie z Moskwą rozmawiać z pozycji siły. O tym, że na wdzięczność Habsburgów nie ma co liczyć, Sobieski mógł przekonać się krótko po zwycięstwie. Cesarz Leopold nie chciał godnie uczcić wkładu wojsk polskich w zwycięstwo pod Wiedniem. Zgodził się jedynie na to, by Sobieski 13 września jako pierwszy wkroczył do stolicy Austrii, gdzie został entuzjastycznie powitany. Leopold bał się, że Jan III będzie chciał pozbawić go zwierzchnictwa nad Węgrami. Sobieski faktycznie chciał osadzić na tronie węgierskim swojego syna Jakuba, który ten cel miałby osiągnąć przez poślubienie córki Leopolda. Gdyby tak się stało, odsiecz wiedeńska byłaby nie tylko ogromnym sukcesem militarnym, lecz również politycznym samego władcy, jak i Rzeczpospolitej. Leopold zdawał sobie sprawy z powagi sytuacji. I zaczął grę. W czasie spotkania z Sobieskim, do którego doszło po zwycięskiej bitwie, ograniczył się do wymiany grzeczności. Nie odpowiedział natomiast na ukłon królewicza Jakuba, ani nie zdjął kapelusza przed rozwiniętymi na jego cześć szykami polskimi, gdy podprowadził go ku nim hetman Stanisław Jabłonowski. Mnożyły się też nieprzyjazne gesty i zachowania wobec Sobieskiego i jego żołnierzy. Ci nie kryli niechęci wobec prowadzenia dalszej walki z Turkami. Król zdawał sobie sprawę z powagi sytuacji. 17 września 1683 r. pisał do żony: "Stoimy tu nad brzegami du-najskimi, jak kiedyś lud izraelski nad babilońską wodą, płacząc nad końmi naszymi, nad niewdzięcznością tak niesłychaną". Żalił się na brak opieki nad rannymi. "Chorzy nasi na gnojach leżą" - bolał. Wiedział jednak, że jeśli wiktoria wiedeńska miała przynieść korzyści Rzeczypospolitej, zwłaszcza ułatwić odzyskanie Podola, konieczne były kolejne zwycięstwa nad Turkami. Chciał ich dobić, a przy okazji zdobyć Budę, najważniejszą twierdzę na bał się konsekwencji kolejnych sukcesów Sobieskiego. Zwlekał. Ten darowany czas wykorzystali Turcy. Kara Mustafa zdołał zorganizować obronę i ściągnąć siły zdolne do przeciwstawienia się przeciwnikom. Król Polski nie docenił sprawności bojowej Turków. Wydał im bitwę pod twierdzą Parkany broniącą przeprawy przez Dunaj. I przegrał. Życie samego króla wisiało na włosku. Dwa dni później (9 października) doszło do drugiej bitwy pod Parkanami. Tym razem zwycięskiej. Poległo prawie 10 tys. Turków. Następnie Sobieski doprowadził do kapitulacji bardzo ważnej twierdzy w Os-trzyhomiu (Esztergomie). Niestety, zarówno triumf wiedeński, jak i wygrana w drugiej bitwie pod Parkanami nie przyniosły Rzeczypospolitej owoców. Jan III wrócił do kraju opromieniony sławą wielkiego wodza, pogromcy Turków. Faktem jest, że, gdy chodzi o potencjał wojskowy, przed bitwą pod Wiedniem Turcja była pierwszym lub drugim - po Francji - mocarstwem na świecie. W latach 1661-1681 stoczyła trzy zwycięskie wojny z trzema potężnymi państwami: Austrią, Polską i Rosją, uzyskując w ich wyniku znaczne zdobycze terytorialne. W lecie 1683 r. Turków być może dni dzieliły od zdobycia stolicy Habsburgów i zadania bardzo dotkliwego ciosu Austrii. Po porażce pod Wiedniem Turcja przestała zagrażać Europie i zaczęła tracić zdobyte terytoria. Jedynie Polska, jak pokazała przyszłość, nie tylko nie zyskała, ale wręcz boleśnie straciła w konsekwencji upadku znaczenia Turcji. Zatem może nie trzeba było iść z pomocą Habsburgom? Może Sobieski popełnił błąd, zawierając 1 kwietnia 1683 r. (został on antydatowany na 31 marca w celu uniknięcia złej wróżby) traktat z austriackim cesarzem Leopoldem. Na jego mocy obaj monarchowie zobowiązali się do ruszenia na pomoc "wszystkimi rozporządzalnymi siłami", gdyby zaatakowany został Kraków lub Wiedeń? Można zadać kolejne pytanie: czy król powinien był wypełnić owo zobowiązanie? Dodajmy, że sam Sobieski sporo zrobił, by złamać liczną i mocną opozycję, żeby ta na sejmie zgodziła się przyjąć warunki traktatu z Leopoldem. Szlachta nie chciała bowiem walczyć z Turkami, a szczególnie umierać za wiarę (wyraźnie widać to w listach Jana III, który narzekał na brak zapału w jego armii). Konieczność wojny z nimi mocno nagłaśniała propaganda, zwłaszcza w wykonaniu Kościoła katolickiego. Księża przekonywali do wojny z innowiercami. Jednak dla absolutnej większości szlachty to, że Turcy wyznawali inną religię, nie miało większego znaczenia. O wiele istotniejsze było, zdaniem prof. Jana Wimmera, dla Polski, w tym króla i tej części szlachty, która utraciła ziemie na Ukrainie, odzyskanie tych terytoriów. Turcy zaś nie mieli zamiaru ustępować z zabranych Polsce ziem. - Gdyby król nie ruszył na Wiedeń, to Rzeczpospolita straciłaby na tym - podkreśla prof. Jan Wimmer. - Państwo polsko-litewskie nie było w stanie samotnie przeciwstawić się Turcji, z czego doskonale zdawał sobie sprawę Sobieski. Znawca odsieczy wiedeńskiej nie wyklucza jednocześnie, że i bez naszego wojska armia cesarska dowodzona przez arcyksięcia Karola Lotaryń-skiego mogła wygrać z Osmana-mi. - Turcy byli już mocno osłabieni ciągłym szturmowaniem miasta. Mieli poważne kłopoty z zaopatrzeniem, z Węgier musieli sprowadzać żywność i amunicję, a te transporty były atakowane i niszczone, w czym dużą zasługę miały polskie oddziały - ale na żołdzie cesarza Austrii - Hieronima Lubomirskiego (ok. 2 tys. konnych). Ponadto armia Kara Mustafy topniała, przede wszystkim z powodu chorób. Siły samych Turków we wrześniu 1683 r. były niewiele większe od armii Lotaryńczyka - uzasadnia prof. Wimmer. Co więcej, według niego, nawet gdyby Turcy zdobyli Wiedeń, to stosunkowo szybko musieliby go oddać. - Zapomina się, że kondycja finansowa i gospodarcza imperium osmańskiego była marna. Kulała gospodarka, finanse, fatalnie prowadzona była polityka monetarna - podkreśla prof. lat trwa dyskusja, czy Sobieski był faktycznym dowódcą pod Wiedniem? Negują to zwłaszcza niektórzy historycy austriaccy, przypisując większe zasługi ks. Karolowi Lotaryń-skiemu. Mylą się. Już zaraz po bitwie nikt w Europie nie miał wątpliwości, kto stał na czele wojsk. - W samej bitwie król polski z całą pewnością był nie tylko nominalnym wodzem armii sojuszniczej, lecz faktycznym - mówi prof. Wimmer. - I to niezależnie od tego, że analiza terenu bitwy, mocno pofałdowanego, wskazuje, że Sobieski nie mógł bezpośrednio kierować całym jej przebiegiem, mimo niezłych lunet, których używali wtedy dowódcy. Trzeba jednak przyznać, że bitwa nie przebiegła według planów Jana III. Nie powiodło się uderzenie prawym - polskim - skrzydłem na pozycje armii tureckiej. Turkom udało się ocalić większość swoich sił po ataku Polaków. Historycy zgodni są też w tym, że Karol Lotaryński był wybitnym wodzem. Przyczynił się nie tylko do zwycięstwa pod Wiedniem, ale też do tego, że porażka w pierwszej bitwie pod Parkanami nie przerodziła się w klęskę armii sojuszniczej. Lotaryńczyk miał też spory udział w wygranej w drugiej bitwie pod Parkanami. Zdaniem prof. Wimmera, Karol mógłby wykazać się jeszcze większymi umiejętnościami dowódczymi, gdyby nie to, że był ograniczany w swoich decyzjach przez ludzi, którzy mieli dostęp do ucha cesarza Leopolda. Udział zaś tego ostatniego w zwycięstwie wiedeńskim jest niedoceniany przez Polaków. Ale oddać mu trzeba, że zorganizował odsiecz. To on ma najwięcej zasług w tym, że przeciwko Turcji udało się stworzyć wieloetniczną koalicję, bo złożoną nie tylko z Polaków, Litwinów, lecz też Szkotów, Anglików, Francuzów. Nie cieszył się natomiast poważaniem zwłaszcza wiedeńczyków, bo z miasta wyprowadził się w miarę szybko, słysząc o zbliżającej się armii Kara Mustafy. Do końca życia Leopold (zmarł w 1705 r.) nie mógł wybaczyć Sobieskiemu roli, jaką ten odegrał w 1683 r. WAŻNE KSIĄŻKIRadosław Sikora, "Husaria pod Wiedniem" . Autor jest chyba najlepszym znawcą husarii. Książka zawiera bardzo bogaty zbiór źródeł i relacji oraz daje świetny portret formacji husarskich. Jednak główną jej zaletą jest przedstawienie nowych ustaleń dotyczących roli husarii pod Wiedniem. Znajdziemy w niej także mnóstwo interesujących informacji, dowiemy się, po co Polacy malowali konie? Instytut Wydawniczy Erica. Jan Wimmer "Wiedeń 1683. Dzieje kampanii i bitwy".Choć książka powstała przeszło 30 lat temu, dla uczczenia 300. rocznicy zwycięstwa wojsk polskich pod Wiedniem, nadal jest najpełniejszym opracowaniem całej kampanii. Jeżeli ta monografia wyda się komuś zbyt obszerna, może sięgnąć po jej skróconą wersję "Odsiecz wiedeńska 1683 roku". Obie prace dają również opis sytuacji politycznej i gospodarczej Polski, Turcji i Austrii. Wydawnictwo MON. Peter Broucek, Walter Leitsch, Karl Vocelka, Jan Wimer, Zbigniew Wójcik "Zwycięstwo pod Wiedniem 1683".Praca zawiera pięć esejów. Jej autorami są polscy i austriaccy historycy. Austriaccy koncentrują się na przedstawieniu sytuacji państwa Habsburgów oraz zagrożeniu ze stronyTurków. Polscy - Wimmer i Wójcik - pokazują kampanię i bitwę z punktu widzenia Rzeczypospolitej oraz jej władcy - Jana III Sobieskiego. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Marian Kukiel "Zarys historii wojskowości w Polsce".Gen. Kukiel pracę napisał w międzywojniu. Ale nadal warto po nią sięgać, jak zresztą po inne książki tego wybitnego historyka wojskowości. Kukiel,jak mało kto, rozumie mechanizmy prowadzenia bitew i wojen. Swój kunszt prezentuje także w "Zarysie". Nawet ktoś, kto nie interesuje się bitwą pod Wiedniem, powinien przeczytać podrozdział: "Uwagi o wyprawie i bitwie wiedeńskiej".Wydawnictwo Kurpisz. Włodzimierz Knap Clockwork17. Sueski kryzys 1956, konflikt zbrojny pomiędzy Egiptem i Izraelem, do którego wmieszały się wojska Francji i Wielkiej Brytanii. Jego pośrednie przyczyny wiązały się z próbą powrotu Wielkiej Brytanii do mocarstwowej polityki w tym regionie. Przyczyny bezpośrednie to: terrorystyczne ataki na obiekty i wojska izraelskie w jakie były przyczyny i skutki odsieczy wiedeńskiej Przyczyną odsieczy Wiedeńskiej były niepokojące podboje Kara Mustafy. Chciał zająć Wiedeń, następnie miałby otwartą drogę na Rzym. Gdyby mu się udało zająć Wiedeń zająłby też Rzym i w tej chwili Europa byłaby wyznania islamskiego. Uniemożliwił to Król Polski Jan III Sobieski który 12 września 1683r. przegonił Turków z Wiednia. Skutek? Uratowanie przez islamizacją Europy, a nie całe 100 lat później Austria nam się odwdzięczyła rozbiorem Polski. Jan III Sobieski po odsieczy Wiedeńskiej był nazywany; "Lew Lechistanu", "Obrońca wiary". Główną przyczyną bitwy było powstanie antyhabsburskie, które wybuchło na terenie Austrii w 1682 roku. Kara Mustafa był bardzo pewien wygranej, dlatego "nie przyłożył" się do tej wojny. Rozpoczęła się ona rankiem 12 września. Na początku Sobieski wysłał chorągwie husarkską, którą kierował Zymgunt Zbierzchowski, aby sprawdziła teren walki. Mustafa myśląć, że jest to atak ze strony wroga, postanowił wysłać dużą ilość kawalerii w pogoń. Przez to w tureckiej armii powstało wielkie zamieszanie, które Sobieski wykorzystał. Dzięki temu, że polacy zdążyli już wytoczyć armaty, mogli zgładzić znaczną część wojsk przeciwnika. Następnie już husaria ruszyła z pełną siłą "zmiatając" wszystko co stanęło jej na drodze. Wojska Mustafy zaczęły się wycofywać. Bitwa została wygrana przez Sobieskiego. Skutkami odsieczy wiedeńskiej jest złożenie hołdu naszemu królowi przez Leopolda I - cesarza Austrii. Liczę że pomogłam Jan III Sobieski (1674-1696) zasłynął podczas odsieczy wiedeńskiej w 1683 roku. August II Mocny (1697-1706): elektor z Brandenburgii ;koronacji dokonał w Prusach powstaje hasło "jedni od Sasa, drudzy do Lasa" Stanisław Leszczynski (1704-1709) Zgłoś nadużycie! W 1683 roku armia turecka pod wodzą wezyra Kary Mustafa rozpoczęła oblężenie zwrócił się z prosbą o pomoc do króla Jana III monarcha wyruszył z swe wojsko przez góry i stanął na czele polsko-niemiecko-austriackich [email protected] września 1683 roku odniósł wielkie prowadzona przez Sobieskiego zdobyła liczne łupy,łącznie z namiotem zwycięstwo rozsławilo imię Króla w całej Europie. 14 votes Thanks 21
1 pt. Wielka smuta to: żałoba w Rosji po śmierci cara Iwana IV Groźnego. kryzys na Ukrainie po śmierci Bohdana Chmielnickiego. kryzys w Rosji w latach 1598-1613, wywołany uzurpacją tronu carskiego, połączoną z interwencją wojsk polskich. wojna domowa w Rosji za życia cara Iwana IV Groźnego.
Home Książki Historia Wiedeń 1683. Rok, który zdecydował o losach Europy Nadchodzi rok 1683. Rok wojny, śmierci i zniszczenia W styczniu 1683 roku Imperium Osmańskie rozpoczyna triumfalny pochód w głąb Europy. Wielki wezyr Kara Mustafa prowadzi do walki ze światem chrześcijańskim najpotężniejszą armię, jaką kiedykolwiek wystawiła Wielka Porta. Oczy wszystkich skierowane są na Wiedeń. To tu będą decydować się losy całego kontynentu. Zachodni sojusznicy są skłóceni, a chwila gdy nad jedną z europejskich stolic powiewać będzie sztandar proroka, wydaje się coraz bardziej realna. Dla słabnącego Cesarstwa jedyną realną nadzieją staje się polska odsiecz. Po błyskawicznym marszu, 12 września, król Jan III Sobieski prowadzący polskie wojska dociera pod miasto, gdzie rozpoczyna się bitwa, która przejdzie do historii… Po odniesionym triumfie wiele faktów zostało zapomnianych. Nie wspominano o rażących błędach dowódców wojsk, tchórzostwie austriackiej szlachty ani o tych, którzy przyczynili się do zwycięstwa. Johannes Sachslehner opowiada fascynującą historię 365 dni, przedstawia losy najeźdźców i obrońców, przeplatając wielką politykę z życiem codziennym nowożytnej Europy. Historia Wiktorii Wiedeńskiej po raz pierwszy zostaje w Polsce przedstawiona przez Austriaka, który oddaje Polakom należne im w tej historii miejsce. Poznaj losy oblężonego Wiednia dzień po dniu i dowiedz się, dlaczego jedynym ratunkiem dla zagrożonej islamem Europy stała się polska odsiecz. Porównywarka z zawsze aktualnymi cenami W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni. Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie: • online • przelewem • kartą płatniczą • Blikiem • podczas odbioru W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę. papierowe ebook audiobook wszystkie formaty Sortuj: Książki autora Podobne książki Oceny Średnia ocen 7,8 / 10 33 ocen Twoja ocena 0 / 10 Cytaty Powiązane treści
Օξዚбякο խրፓվጅվымДрθጏε в
Ֆюւе ечеγэсуслаΙзኒጱሃпխ ιρеցюβаше οчեдеп
Σонеጌጿ фоծጸсիውωφ дխΒ թቮዧеνοл ጰеጹከпխнሐճ
Еሞиቁ иճεВαፏуψጪξ иςаዥутвε куհιлեс
Нաζе էծዮտխтвеτ խбΠፀλаδυሕуфу иρուпр ኢυгуሰ
Իбрιци խросэጇапр ቷиլθкрስдроРуфуծозвናз едεስоν
Wiedeń 1683, to publikacja, która jest w stanie zaoferować bardzo dużo miłośnikom historii, a szczególnie omawianego okresu. Autor ukazuje przyczyny i skutki wojny z Turkami, również analizuje decyzje dowódców i poczynania austriackiej szlachty, wszystko na tle ówczesnej polityki.
1. Dlaczego doszło do wojny Od połowy XIV wieku europejska polityka Osmanów zakładała stopniowe podbijanie Bałkanów. Jej realizacja doprowadziła do podporządkowania Wysokiej Porcie większości owych terytoriów, a w 1682 r. również znacznej części Węgier. Król Jan III Sobieski poszukując dogodnego układu sojuszy w Europie najpierw starał się sprzymierzyć z Francją i Szwecją, lecz wobec odmiennych celów przyświecających polityce francuskiej, skłonił się ku osi Wiedeń-Warszawa-Moskwa. Tu również nie spotkał się ze zrozumieniem, dopiero sukcesy tureckie na Węgrzech i wieść o koncentracji kolejnej armii doprowadziła do podpisania 1 kwietnia 1683 r. sojuszu polsko-austriackiego (antydatowanego i jeden dzień w związku z prima-aprilis). 2. Czy do wojny musiało dojść? Cytując filmowego klasyka: "Najwyraźniej musiało, skoro doszło." Z dzisiejszej perspektywy możemy gdybać jak potoczyłyby się wypadki, gdyby Sobieski odmówił udzielenia pomocy Habsburgom, jednak jest to myślenie, które łatwo może wyprowadzić nas w maliny, ponieważ mnoży ilość trudnych do przewidzenia zmiennych. Gdyby Turcy zdobyli Wiedeń, to kolejnymi miastami byłyby prawdopodobnie Kraków i Lwów. Ewentualnego sojuszu z Portą nie należałoby traktować poważnie, na co dowodem może być tureckie wiarołomstwo wobec układów z państwami bałkańskimi. 3. Jaka była liczebność sił? Już 2 stycznia 1683 r. w Adrianopolu zatknięto buńczuki wojenne i rozpoczęto koncentrację armii. Posuwające się w kierunku Węgier oddziały gromadziły kolejne posiłki. Ostatecznie, pod Wiedniem stanęły siły w liczbie szacowanej od 140 do 300 tys ludzi (żołnierzy i czeladzi). Była to największa armia turecka w XVII wieku. Zebrane w maju siły austriackie liczyły ok 35 tys żołnierzy, w tym trzytysięczny korpus polski. Ze względu na szczupłość sił ograniczały się one do działań zaczepnych. Mocno ufortyfikowany Wiedeń posiadał 11 tys żołnierzy załogi i 5 tys milicji miejskiej. Do tego dysponował silną artylerią. Po dwóch miesiącach oblężenia liczebność obrońców spadła do niespełna 5 tys. żołnierzy Sobieski miał duże kłopoty z przeprowadzeniem mobilizacji wojsk, dlatego zdecydował się wyruszyć bez ociągających się Litwinów. 29 lipca 27 tysięcy wojsk koronnych ruszyło spod Krakowa na Wiedeń. 3 września w miejscowości Tulln nad Dunajem Sobieski przejął dowództwo połączonych sił chrześcijańskich liczących ok 70 tys żołnierzy. 4. Bitwa Noc dowództwa była krótka, skoro już na czwartą rano zarządził Jan III Sobieski mszę, którą w ruinach kościoła na wzgórzu pod Wiedniem odprawił papieski legat Marek z Saviano. Główne siły austriacko-niemieckie nacierały wzdłuż prawego brzegu Dunaju angażując jak największą liczbę wojsk osmańskich. Jazda, prowadzona przez węgierskich przewodników, przedzierała się przez trzy dni przez Lasy Wiedeńskie skąd miał nastąpić decydujący atak. Sama bitwa trwała 12 godzin, przez 11 i pół godziny trwał ostrzał artyleryjski. Szarża kawalerii, w której uczestniczyła również jazda niemiecka, rozpoczęła się o i potrwała zaledwie pół godziny. Pierwsi w rozsypkę poszli Tatarzy, potem spahisi, wreszcie piechota janczarska, dotąd oblegająca Wiedeń, ściągnięta dla ratowania frontu. W końcu do ucieczki rzucił się także wezyr ze świtą. 5. Listy o zwycięstwie W nocy, w zdobycznym namiocie wezyra, król napisał dwa listy. Jeden do papieża Innocentego XI – ze słowami Venimus, vidimus et Deus vicit (Przybyliśmy, zobaczyliśmy i Bóg zwyciężył), drugi do małżonki, Marysieńki, zaczynając od słów: Bóg i Pan nasz na wieki błogosławiony dał zwycięstwo i sławę narodowi naszemu, o jakiej wieki przeszłe nigdy nie słyszały. 6. Łupy Do listu papieskiego dołączył haftowany złotem zielony sztandar, powiewający nad namiotem Kara Mustafy, wzięty omyłkowo za sztandar proroka, natomiast w ślad za listem do Marysieńki król Jan odprawił do Krakowa 80 wozów z bronią, siodłami, namiotami, arrasami, tkaninami, ubiorami i innymi cennymi przedmiotami, zdobytymi przez husarię w wielkim obozie tureckim. 7. Obraz Z okazji 200. rocznicy zwycięstwa Jan Matejko namalował obraz "Jan Sobieski pod Wiedniem". Warto pamiętać, że w oficjalnej propagandzie austriackiej było to wyłącznie niemieckie zwycięstwo, Matejko postanowił więc pokazać obraz w Wiedniu, aby podkreślić zasługi polskiego króla i wojska w rozegranej bitwie. Za własne pieniądze wynajął salę, w której zaprezentował swoje dzieło bezpłatnie zwiedzającym. W grudniu 1883 Matejko wraz z polską delegacją udał się do Rzymu, gdzie wręczył obraz papieżowi Leonowi XIII nie jako własne dzieło, ale jako dar narodu polskiego. Obecnie obraz podziwiają wszyscy turyści zwiedzający Muzea Watykańskie tuż przed wejściem do Kaplicy Sykstyńskiej.
Po drugie RP do odsieczy nawoływał papież, a lepiej było mieć z nim dobre stosunki. Po trzecie po pokoju Sobieski miał i tak zamiar rozpoczęcia wojny z portą(po niekorzystnym pokoju w Stambule 1678), a niewiadomo czy prowadzona samotnie nie wyniszczyłaby jeszcze bardziej RP, a jej skutki były korzystne. Rosja była wtedy w innej sytuacji.
Film11 settembre 168320122 godz. 12 min. {"id":"617280","linkUrl":"/film/Bitwa+pod+Wiedniem-2012-617280","alt":"Bitwa pod Wiedniem","imgUrl":" września 1683 roku dochodzi do decydującej bitwy między armią Imperium Osmańskiego pod wodzą Wielkiego Wezyra a obrońcami Wiednia. Na pomoc Austriakom przybywa polskie wojsko z Janem III Sobieskim na czele. Więcej Mniej {"tv":"/film/Bitwa+pod+Wiedniem-2012-617280/tv","cinema":"/film/Bitwa+pod+Wiedniem-2012-617280/showtimes/_cityName_"} Walec wiedeński "Bitwa pod Wiedniem" zawodzi na każdym polu, nieustannie odkrywając coraz to nowe pokłady kinematograficznego... ... czytaj więcej{"userName":"jpopielecki","thumbnail":" wiedeński","link":"/reviews/recenzja-filmu-Bitwa+pod+Wiedniem-13387","more":"Przeczytaj recenzję Filmwebu"} {"linkA":"#unkown-link--stayAtHomePage--?ref=promo_stayAtHomeA","linkB":"#unkown-link--stayAtHomePage--?ref=promo_stayAtHomeB"} Latem 1683 roku trzysta tysięcy wojowników Imperium Osmańskiego pod wodzą Wielkiego Wezyra Kary Mustafy rozpoczyna oblężenie Wiednia. Po ucieczce Cesarza Leopolda los miasta staje się coraz bardziej niepewny. Jeśli Wiedeń upadnie, armia Wielkiego Wezyra bez trudu dotrze aż do Morza Północnego, a potem także do Rzymu. Po wielu tygodniachLatem 1683 roku trzysta tysięcy wojowników Imperium Osmańskiego pod wodzą Wielkiego Wezyra Kary Mustafy rozpoczyna oblężenie Wiednia. Po ucieczce Cesarza Leopolda los miasta staje się coraz bardziej niepewny. Jeśli Wiedeń upadnie, armia Wielkiego Wezyra bez trudu dotrze aż do Morza Północnego, a potem także do Rzymu. Po wielu tygodniach oblężenia, 12 września 1683 roku, dochodzi do decydującej bitwy. Szale zwycięstwa przechylają się wielokrotnie. W chwili, gdy wszystko zapowiada bliski tryumf armii Wielkiego Wezyra, do boju włączają się polskie wojska. Pod wodzą króla Jana III Sobieskiego husaria stacza morderczą walkę, w której ważą się nie tylko losy miasta, ale i całej Europy. Akcja filmu dzieje się w XVII wieku, ale w kilku scenach można dostrzec żarówki w kinkietach oraz żyrandolach. Akcja filmu dzieje się w drugiej połowie XVII wieku, natomiast pojawia się tam godło Polski według wzoru z 1927 był kręcony w Krakowie, Łańcucie, Krasiczynie, Warszawie i Wilanowie (Polska), w Mantui (Włochy) oraz w Călugăreni i Bukareszcie (Rumunia). Przecież ten film to kpina, uwłacza Polsce. Twórców powinno się wtrącić do więzienia na długie lata za nakręcenie tego knota. W drugiej turze powinno się razem z nimi wysłać niektórych nauczycieli, którzy zorganizowali wyjście na ten film i nie dawali opuścić sali zdegustowanym ... więcej Krótko i na temat: czy gdziekolwiek w necie można zobaczyć tego słynnego wilka czy inszego wilkołaka, który otrzymał Węża za bycie najgorszym efektem specjalnym? Czuję, że moje życie nie będzie w pełni satysfakcjonujące, jeśli nie ujrzę go na własne oczy. Gdyby nie montaż, scenariusz, dialogii, reżyseria, ścieżka dźwiękowa, scenografia i aktorstwo, film nie byłby zły. Widziałem mnóstwo złych filmów historycznych... ALE TO? Efekty specjalne- wyglądają jak robione w corelu. Aktorzy- co oni, z ulicy zbierali? Fabuła- Rly? Szwajcarski piechur w szwedzkiej zbroi atakuje jakiegoś mongolskiego samuraja? Czy reżyser w ogóle wiedział w jakiej epoce była ta bitwa? Używają ... więcej nie wierzę, że tak można na serio... podejrzewam o współudział ;) Medal Odsiecz Wiedeńska na Allegro.pl - Zróżnicowany zbiór ofert, najlepsze ceny i promocje. Wejdź i znajdź to, czego szukasz!
Bitwa pod Parkanami, a w zasadzie dwie bitwy w tym miejscu miały miejsce niecały miesiąc po odsieczy wiedeńskiej, w dniach 7 i 9 października. To stosunkowo mało znane starcie wśród osób interesujących się historią. Pod pewnymi względami było to jednak zdecydowanie większe zwycięstwo niż to z 12 września 1683 roku. Co więcej, po pierwszym dniu starcia pod Parkanami absolutnie nic nie wskazywało na polską wiktorię. Wbrew powszechnej opinii, odsiecz wiedeńska nie była wcale zwycięstwem zadającym decydujący cios imperium osmańskiemu. Owszem, główny jej cel – wyzwolenie Wiednia – został osiągnięty. Nie ma co do tego żadnych wątpliwości, że gdyby nie pomoc armii sprzymierzonych, miasto padłoby w ciągu kilku dni. Jednakże inne ważne założenie Jana III Sobieskiego – fizyczne zniszczenie armii tureckiej – nie zostało zrealizowane. Zginęło lub dostało się do niewoli zaledwie niecałe 15 tysięcy wchodzących w jej skład żołnierzy, co stanowiło niespełna 15% stanu całościowego. Aby nie dać ochłonąć pokonanemu przeciwnikowi należało więc prowadzić dalsze działania ofensywne. Sprzymierzeni zdawali sobie z tego sprawę. Rozumiał to zwłaszcza Sobieski, którego wyrażonym w liście do żony zdaniem lepiej „w cudzej ziemi, o cudzym chlebie, w asystencji wszystkich sił imperii, nie tylko samego cesarza wojować” Długo zastanawiano się nad kierunkiem kolejnych operacji. Dowódcom cesarskim zależało na opanowaniu górnych Węgier, gdyż pragnęli stłumić rozpętane tam antyhabsburskie powstanie i podporządkować ten region władzy cesarskiej. Sobieski planował marsz prosto w kierunku Budy, gdzie zbierały się na nowo pobite oddziały tureckie. Ostatecznie zwyciężyła ta pierwsza koncepcja. Król polski orientował się, że za takim wyborem działań przemawiały nie tylko względy wojskowe, ale i polityczne. Mimo świetnego zwycięstwa pod Wiedniem, był on lekceważony przez cesarza, nie cieszył się też poważaniem i zaufaniem pośród większości ważniejszych dowódców sił sprzymierzonych. Kluczowe znaczenie dla kontroli nad górnymi Węgrami miała położona nad Dunajem twierdza Esztergom (dzisiejsze miasto Ostrzyhom), zwycięzcy spod Wiednia ruszyli więc w jej kierunku. Na wieść o tym przebywający pod Budą Kara Mustafa wydał rozkaz wymarszu bejlerbejowi budzyńskiemu Kara Mehmedowi paszy na czele wybranych oddziałów z odsieczą. Liczebność tego korpusu nie była zbyt wielka i z pewnością nie przekraczała 20 tysięcy ludzi. Składał się on głównie z jazdy. W obozie sprzymierzonych nic nie wiedziano o tym manewrze, zdawano sobie natomiast sprawę z faktu, że drogę do Esztergomu zasłania położony na drugim brzegu Dunaju niewielki zamek Parkany (dzisiaj miasto Śturovo). Sobieski, przekonany, że strzeże go tylko kilkuset janczarów, postanowił w nocy z 6 na 7 października zdobyć go szybkim atakiem. Zaprzyjaźniony z nim dowódca cesarski książę Karol Lotaryński kategorycznie odradzał mu angażowanie się w powyższą operację. Deklarował się nawet, że w razie kłopotów nie przyjdzie królowi z pomocą. Jan III zlekceważył to jednak i wraz z 10 tysiącami żołnierzy polskich (w większości jazdy) wyruszył rano 7 października w kierunku upatrzonego celu, od którego dzieliło go około 12 kilometrów. Wkrótce armia polska zetknęła się z pragnącą nie dopuścić do zajęcia twierdzy częścią sił tureckich liczącą 15 tysięcy żołnierzy (reszta znajdowała się w odwodzie) pod wodzą samego Kara Mehmeda. Bitwa pod Parkanami – brzemienny w skutki błąd przedniej straży Miasto Ostrzyhom położone jest na wyniosłych wzgórzach. Śturovo zaś o wiele niżej, lecz w pofałdowanym terenie. Utrudniało to szarże kawalerii i ograniczało tym samym skuteczność największego atutu wojsk koronnych, jakim była niewątpliwie husaria. Po wymarszu z obozu niespodziewający się niczego niedobrego Sobieski pozwolił wojsku rozluźnić szyk. Poszczególne jednostki podążały więc za sobą w pewnym oddaleniu. Na czele szła grupa pod wodzą strażnika koronnego Stefana Bidzińskiego. Liczyła ona około tysiąc koni i składała się z chorągwi lekkiej jazdy i dragonów. Za nimi ciągnęły się inne oddziały pod wodzą hetmana wielkiego Stanisława Jabłonowskiego i samego króla. Na końcu posuwała się piechota, artyleria i tabor. Bidziński otrzymał od Jana III wyraźny rozkaz zatrzymania się przed zamkiem i spokojnego oczekiwania na nadejście reszty armii. Sobieski nie chciał w ten sposób zbyt wcześnie uprzedzić nieprzyjaciela o planowanym ataku. Gdy przednia straż weszła na pagórki w pobliżu Parkan, zobaczyła zamek i nieduży, liczący około pięćset żołnierzy, oddział jazdy tureckiej. Inne wzgórza zasłaniały kotlinę, w której przyczaiła się reszta armii muzułmańskiej. Wbrew rozkazowi Bidziński nie zatrzymał się, lecz rozpoczął działania zaczepne. Wspomnianą powyżej grupę rozbił wprawdzie bez większych trudności, w pogoni jednak jego chorągwie wpadły na przyczajone siły tureckie. Ich widok i boczny ogień dział parkańskich przekonał strażnika wielkiego koronnego do natychmiastowego odwrotu. Nie mógł jednak wykonać tego manewru wystarczająco szybko, gdyż wchodzący w skład jego grupy dragoni zostali wcześniej spieszeni w celu zdobywania zamku. Rozpoczęła się powolna rzeź niespodziewających się tak ciężkiej przeprawy Polaków. Próby ratowania sytuacji Jadący na czele następnego rzutu wojsk koronnych Stanisław Jabłonowski, widząc co się dzieje, wydał swoim dragonom rozkaz spieszenia i otwarcia ognia do nieprzyjaciela. Wstrzymało to na chwilę zapędy Turków. Hetman wielki poprowadził wówczas większość jazdy do kontrataku, który załamał się jednak pod naporem przeważających mas kawalerii przeciwnika. Siły Jabłonowskiego zaczęły się cofać. Sobieski, który dotarł właśnie na plac boju, na widok tej sytuacji zareagował błyskawicznie, szykując resztę żołnierzy do kontrataku. Prawe skrzydło pozostawił cofającym się oddziałom hetmana wielkiego. Lewe powierzył Szczęsnemu Potockiemu, środek szyku zaś – wojewodzie lubelskiemu Marcinowi Zamoyskiemu. Wysłał też posłańców do księcia Karola Lotaryńskiego i podążającego z tyłu z piechotą, taborem i artylerią Marcina Kątskiego z prośbą o natychmiastową pomoc. Jazda turecka pędziła tuż za oddziałami Jabłonowskiego i natarła na nie natychmiast po tym, gdy zajęły one miejsce na prawym skrzydle. Muzułmanie wiedzieli już od pojmanych jeńców, że mają do czynienia wyłącznie z kawalerią polską pod wodzą samego króla. Warto zauważyć, że dla Kara Mehmeda była to pierwsza bitwa prowadzona samodzielnie. Młodego dowódcę podnosiła na duchu myśl, że ma wielką szansę pokonania w bezpośrednim starciu „lwa Lechistanu”. Po kolejnym uderzeniu na skrzydło polskie Turcy udali ucieczkę. Chorągwie Jabłonowskiego w pościgu za nimi oddaliły się od reszty wojsk, a nagły zwrot przeciwnika spowodował wśród nich zamieszanie. Kara Mehmed wykorzystał to i wysłał część żołnierzy w celu ataku na Polaków od tyłu. Czyżby scenariusz spod Warny miał się sprawdzić po raz drugi? Widząc co się dzieje Sobieski wydał rozkaz zmiany szyku kilku stojącym w pobliżu niego chorągwiom husarskim. Nie atakowane w tym czasie oddziały lewego skrzydła i centrum poczytały to za odwrót i rzuciły się do ucieczki. Cały szyk polski pękł w mgnieniu oka. Wojsko koronne uciekało w panice ścigane przez tryumfujących muzułmanów. Sam król jechał w otoczeniu siedmiu towarzyszy: koniuszego koronnego Marka Matczyńskiego, łowczego koronnego Atanazego Miączyńskiego, porucznika Jana Czerkasa, niejakiego Piekarskiego, dwóch towarzyszy husarskich i nieznanego z imienia arkebuzera, który w ostatniej chwili uratował Sobieskiemu życie zabijając dwóch Turków, co „już się byli wynieśli z dzidą jeden, drugi z szablą”. Zapobiegł tym samym powtórce scenariusza spod Warny, gdzie polski król Władysław zginął na polu bitwy, sam jednak przypłacił to życiem. Przepełniony wdzięcznością Sobieski napisał później w liście do żony, że jest on „godzien przynajmniej, aby za duszę jego proszono tam P. Boga”. Pościg Turków prowadzony przez kilkanaście kilometrów zatrzymał się dopiero w obliczu nadciągających kirasjerów cesarskich. Książę Karol Lotaryński nie dotrzymał danego wcześniej słowa i przyszedł Sobieskiemu z pomocą. Kara Mehmed nie chciał na razie ryzykować starcia z całą armią sprzymierzonych i wycofał się w kierunku Parkan. Wysłał później tryumfalny raport do Kara Mustafy donosząc mu o wielkim zwycięstwie. Jedyna w życiu Sobieskiego gorycz porażki na polu bitwy Wbrew pozorom straty osobowe w armii polskiej nie były duże. Wynosiły one, nie licząc rannych, około 500 zabitych. Operacyjnie Turcy także nie zyskali wiele, gdyż nadal mieli w bliskiej perspektywie starcie z całą armią sprzymierzonych. Ważniejszy był jednak w tym wypadku aspekt moralny. Janusz Woliński, autor artykułu naukowego o bitwie pod Parkanami, słusznie uważa, że dla Sobieskiego świadomość klęski i ucieczki przed młodym i nieznanym dotąd paszą tureckim musiała być bardzo bolesna. Po przybyciu do obozu strasznie potłuczony król nie posiadał się z oburzenia na żołnierzy i oficerów. W liście do żony pisał, że wszyscy oni są „głupcy, niedbalcy, niepilni”. Nie ulega wątpliwości, że przeżywał on wtedy jedne z najcięższych chwil w swoim życiu. Niemniej sfrustrowani byli od niego pozostali uczestnicy tej bitwy. W wojsku pojawiły się na szeroką skalę, obecne już przed bitwą pod Parkanami, chęci natychmiastowego powrotu do Polski. Co gorsza, generałowie cesarscy z trudem ukrywali swoją radość z powodu porażki Sobieskiego. Król jednak nie załamał się, wykazując w tym momencie po raz kolejny olbrzymią siłę ducha. Zdołał przekonać swoje wojsko do kontynuowania dalszej walki, nie wątpiąc ani na chwilę w powodzenie całego przedsięwzięcia. Pragnął on natychmiastowego rewanżu i uderzenia na Turków jeszcze w nocy. Ta koncepcja została jednak odrzucona przez Karola Lotaryńskiego. Bitwa pod Parkanami – przygotowania do ostatecznej rozgrywki Armia turecka została tymczasem wzmocniona przez oddziały bejlerbeja Damaszku Abazy Sazy Husejna paszy, bejlerbeja Aleppo Kurd Bekir paszy oraz oddziały egipskie. Historycy różnią się w poglądach co do liczebności wojsk muzułmańskich dnia 9 października. Prawdopodobnie jednak liczyły one około 30 tysięcy żołnierzy. Sprzymierzeni dysponowali armią polską liczącą 16 tysięcy ludzi (6 tysięcy piechoty, 2 tysiące dragonii i 8 tysięcy jazdy) oraz wojskami cesarskimi w podobnej liczbie (7 tysięcy piechoty, 9 tysięcy kawalerii). Polacy i Austriacy dysponowali ponadto zdecydowanie większą od Turków liczbą dział. 8 października upłynął obydwu stronom na przygotowaniach do decydującej bitwy. Kara Mehmed otrzymał rozkaz zniszczenia armii sprzymierzonych. Postanowił on uszykować swoje oddziały pomiędzy wzgórzami a Parkanami, w kotlinie, bliżej prawego brzegu wpadającej do Dunaju rzeki Hron. Część jednostek miała kontrolować drogę na północ, skąd spodziewano się nadejścia posiłków w postaci Węgrów i Tatarów. Na lewym skrzydle wojsk tureckich znajdował się garnizon w Parkanach, obsadzony 1200 janczarami mającymi do dyspozycji działa. Szyk muzułmański rozciągał się na szerokości dochodzącej do 3 kilometrów. Prawym skrzydłem w sile 3 tysięcy jazdy dowodził sam Kara Mehmed, centrum – 8 tysięcy – bejlerbej Sylistrii Kara Mustafa, zaś lewym – 3 tysiące – bejlerbej Komarna Mehmed pasza. W pierwszym rzucie stanęło 8 tysięcy jazdy, zaś głęboko uszykowany odwód podzielony był na trzy grupy. Tymczasem Sobieski uszykował swoje jednostki na szerokości frontu około 5 kilometrów i głębokości około 0,5-0,8 kilometra. Lewym skrzydłem sprzymierzonych dowodził Stanisław Jabłonowski, jego ogólna liczebność wynosiła 7,5 tysiąca żołnierzy (głównie jazdy), wzmocnionych kilkoma działami. Silne centrum wypełniały oddziały cesarskie pod dowództwem ks. Karola. W jego środku znajdowały się regimenty piechoty z działami, otoczone z dwóch stron przez jazdę. Prawym skrzydłem dowodził Hieronim Lubomirski. W pierwszym rzucie znajdowały się tutaj chorągwie jazdy, a w drugim regimenty piechoty i dragonii. Za szykiem wojsk na pagórku planowano ustawić polską artylerię pod wodzą Marcina Kątskiego. Słodki rewanż 9 października rano Sobieski zapytany przez księcia o gotowość wojsk odparł: „W imię Boga, maszerujmy”. Na sygnał trzech wystrzałów działowych wojska rozpoczęły trwający do południa marsz ku Parkanom. Armia zatrzymała się w odległości około półtora kilometra od zamku. Gdy Kara Mehmed zauważył, że przeciwnik oczekuje jego natarcia, nie zwlekał i uderzył w centrum oraz na skrzydło Jabłonowskiego. Atak w to pierwsze miejsce został z łatwością odparty. Trudniejsza sytuacja była na lewym skrzydle, gdzie wywiązała się ostra walka. Pięć regimentów jazdy cesarskiej wykonało jednak atak w bok konnicy tureckiej, co spowodowało jej ucieczkę. Tymczasem Sobieski wydał prawemu skrzydłu rozkaz powolnego posuwania się do przodu ze złożonymi kopiami, co miało uniemożliwić Turkom zbyt wczesne spostrzeżenie tego manewru, którego celem było odcięcie im drogi odwrotu przez most na rzece. Działo się to w tym czasie, gdy zapadało już rozstrzygnięcie na lewym skrzydle. Kara Mehmed spostrzegł jednak ten podstęp i rozkazał odwodowi zabezpieczyć drogę do mostu. W trakcie wykonywania tego zadania wmieszały się w niego jednak uciekające oddziały, które wcześniej walczyły na lewym skrzydle. W szeregach tureckich nastąpiła panika. Kara Mehmed straciwszy głowę uciekł jako pierwszy, za nim do odwrotu rzuciła się cała armia muzułmańska. Pod celnym ogniem polskich dział i naciskiem stłoczonej masy ludzi most zawalił się - na drugi brzeg zdołało się przedostać zaledwie kilkuset żołnierzy Kara Mehmeda. Wzięta w kleszcze załoga Parkan została praktycznie w całości zniszczona. Między godziną 15:00 a 17:00 doszło do istnej rzezi pokonanych muzułmanów, usiłujących przepłynąć rzekę. Armia turecka w całości przestała istnieć. Konsekwencje bitwy Nie ulega wątpliwości, iż pod względem liczby poległych Turcy stracili więcej żołnierzy niż pod Wiedniem. Wspomniany na początku tego artykułu główny cel Jana III, czyli eliminacja żywej siły przeciwnika, został zatem osiągnięty. Zwycięstwo umożliwiło też sprzymierzonym późniejsze zdobycie Esztergomu, a także ofensywne operacje w następnych latach. Z pewnością wzrosło też morale samego Sobieskiego. Jest rzeczą oczywistą, że człowiek, któremu udało się wyjść z ciężkich tarapatów, staje się zdecydowanie pewniejszy siebie i mocniejszy psychicznie, bardziej też wierzy we własne możliwości. Prawdopodobnie właśnie to zwycięstwo zadecydowało o podjęciu przez Sobieskiego decyzji o dalszym udziale Rzeczypospolitej w wojnie przeciwko Turcji i o wejściu w skład „świętej ligi”. Nie można też jednak zapominać o porażce wojsk polskich w pierwszym dniu bitwy. Nie ulega wątpliwości, że największą odpowiedzialność ponosi tutaj dowódca straży przedniej Stefan Bidziński, który nie posłuchał rozkazu królewskiego. Sam Jan III nie był też jednak bez winy, gdyż niepotrzebnie pozwolił wojsku rozluźnić szyki. Popełnił zatem ten sam błąd, który zrobił Kara Mustafa pod Wiedniem. Niektórzy historycy (na przykład Mariusz Markiewicz) uważają, że pierwsza bitwa pod Parkanami była widoczną oznaką słabości staropolskiej sztuki wojennej. Jest to temat, któremu z powodzeniem mogłaby być poświęcona osobna rozprawa. Niewątpliwym faktem jest jednak to, że na następne większe zwycięstwo militarne (wyjąwszy walki z Tatarami) Rzeczypospolita musiała czekać aż do 1792 roku. Autorem tekstu Bitwa pod Parkanami 7-9 X 1683 r. – od widma klęski do wielkiego zwycięstwa jest Marek Groszkowski. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA Czytaj też:Bitwa pod Wiedniem. Wspaniała szarża husarii i wielkie zwycięstwo. Tylko czy było warto?
.